نقش رستم
نقش رستم نام مجموعه‌ای باستانی در روستای زنگی آباد واقع در شمال شهرستان مرودشت استان فارس ایران است که در فاصلهٔ ۶ کیلومتری از تخت جمشید قرار دارد . این محوطهٔ باستانی یادمان‌هایی از عیلامیان ، هخامنشیان و ساسانیان را در خود جای داده است و از حدود سال 1200 پیش از میلاد تا 625 میلادی همواره مورد توجه بوده است زیرا آرامگاه چهار تن از پادشاهان هخامنشی ، نقش برجسته‌های متعددی از وقایع مهم دوران ساسانیان ، بنای کعبه زرتشت و نقش برجستهٔ ویران شده‌ای از دوران عیلامیان در این مکان قرار دارند و در دورهٔ ساسانی ، محوطهٔ نقش رستم از نظر دینی و ملی نیز اهمیت بسیار داشته است .
در گذشته ، نام این مکان سه گنبدان یا دو گنبدان بوده است که در بین مردم منطقه ، به نام‌های کوه حاجی آباد ، کوه استخر یا کوه نِفِشت نیز خوانده می‌شد و احتمالاً نام نقش رستم پس از آنکه ایرانیان بین رستم ، پهلوان شاهنامه و سنگ نگاره‌های شاهان ساسانی ارتباط برقرار کردند به این مکان داده شد .
قدیمی‌ترین نقش موجود در نقش رستم مربوط به دورهٔ عیلام است که نقش دو ایزد و ایزدبانو و شاه و ملکه را به تصویر کشیده بود ولی بعدها در دورهٔ ساسانی ، بهرام دوم بخش‌هایی از آن را پاک کرد و نقش خود و درباریانش را به جای آن تراشید . کعبه زرتشت بنای سنگی و بُرج مانند موجود در این محوطه است که به احتمال زیاد در دورهٔ هخامنشی ساخته شده بود و کاربرد آن تاکنون مشخص نشده است ؛ بر سه گوشهٔ این بنا دو کتیبه از شاپور اول و کرتیر نوشته شده است که از نظر تاریخی ارزش زیادی دارند . چهار آرامگاه دخمه‌ای در سینهٔ کوه رحمت کنده شده‌اند که متعلق به داریوش بزرگ ، خشایارشا ، اردشیر یکم و داریوش دوم هستند که همهٔ آن‌ها از ویژگی‌های یکسانی برخوردارند .
اردشیر بابکان نخستین کسی است که در این محوطه ، سنگ نگاره‌ای تراشید و صحنهٔ تاجگیری‌اش از دست اهورامزدا را ثبت کرد . پس از وی نیز شاهان ساسانی صحنه‌های تاجگذاری‌شان یا شرح نبردها و افتخارتشان را بر سینهٔ کوه نقش کردند . اینکه اردشیر و پسرش شاپور دوم نقش برجسته‌هایی را در کنار نقش برجسته‌های همتایان هخامنشی خود در نقش رستم تراشیدند ، احتمالاً نشان از راهکردی فرهنگی و سیاسی در تقلید از گذشته داشته است .