قره کلیسا
اين كليسا در روستاي قره كليسا از توابع سيه چشمه شهرستان ماكو ، واقع شده و مزار تادي مقدس است . به استناد منابع تاريخي در دوره ساسانيان بخشي از ارامنه پيرو دين زرتشت بوده‌اند و بخشي نيز آئين مهرپرستي داشته‌اند . در سال 43 ميلادي دو نفر بنام‌هاي طاطاووس و بارتلميوس در آذربايجان به تبليغ آئين مسيح پرداختند و در نتيجه 3500 نفر از جمله دختر پادشاه به دين مسيح گرويدند .
پادشاه ارمنستان براي ممانعت از تبليغ دين مسيح ، در سال 66 ميلادي فرمان قتل عام آنان را صادر كرد و اجسادآنان نيز در محل فعلي قره كليسا و حوالي آن مدفون شدند .
اين بنا در سال 1329 ميلادي تجديد بنا شد و در سال1810 بوسيله اسقف ماكو بنام سيمون بزنوني تعميرات اساسي شد . اين كليسا از دو قسمت تشكيل شده است . يكي كليساي سياه يا قسمت قديمي و ديگري كليساي سفيد كه جديدتر و بزرگتر از كليساي قديمي است . نقش و نگارهاي روي بدنه كليساي قديمي ريشه‌هاي اساطيري دارد و تزئينات بدنه قسمت جديد نيز شامل تصاويري از داستان‌هاي قديمي ، طاق نماها ، نيمه ستون‌هاي برجسته و قوس‌هاي تزئيني است كه بصورت برجسته حجاري شده‌اند .